İntihar Hakkında 4 Önemli Soru!
1) İntihar önceden anlaşılabilir mi? Risk faktörleri nelerdir?
İntihar açısından en büyük risk faktörü şiddetli depresyondur. Genellikle depresyonu tetikleyen bazı yaşam olayları vardır. Bunları kişisel ilişkilerin bozulmuş olması, ekonomik kayıp ya da iflaslar, yalnızlık, başarısızlık, aile içi çatışmalar şeklinde özetleyebiliriz.
Bunun dışında kendisinde ya da ailesinde ruhsal hastalık ya da madde bağımlılığı öyküsünün olması, kişinin geçmişinde cinsel ya da fiziksel istismara uğramış olması, önceden intihar girişiminde bulunmuş olması da intihar riskini yaratan diğer durumlardır.
Ayrıca intihar eden kişilerin başa çıkma becerilerininzayıf olduğu, daha fazla dürtüsel oldukları ve öfkelerini kontrol edemedikleri görülmüştür. Evde ateşli silah bulundurulması da unutulmaması gereken ciddi bir risk faktörüdür.
2) İntihar Önlenebilir mi?
Evet, intiharın zamanında fark edilip önlenebilmesi mümkündür. “İntihar etmeyi planlayan kişiyi kurtaramayız” inancı yanlıştır çünkü genellikle insanda ölmek ve yaşamak arzusu birlikte görülür.
Yapılan araştırmalar intihar edenlerin % 75'inin girişimlerinden önce en az bir kez ve en az bir kişiye bu planlarından söz ettiğini göstermektedir. Dolayısıyla yakın çevrenizden biri bu tür bir konuşma ya da ima yaptığında lütfen onu ciddiye alınız. Birinin intihar etmekle ilgili konuşması sadece dikkat çekmek istediği ve sadece yardım çağrısında bulunduğunu, bu yüzden de düşük risk taşıdığını göstermez.
Araştırmalar intihar meyli olan kişilerin dostane ve ilgili mesajlar almalarının hatta çok da kişisel olmayan ve sadece ilgilenildiğini hissettiren mesaj, posta kartı, mektup vb. şeyler almalarının daha az intihar davranışına sebep olduğunu göstermiştir. Siz de küçücük insani bir dokunuşla bir insanın hayatını kurtarabilirsiniz.
3) İntihara eğilimli olduğunu düşündüğüm birini tanıyorum, ne yapmalıyım?
Çevrenizde intihar edeceğinden şüphe ettiğiniz biri varsa onun için yapabileceğiniz bazı şeyler var;
Onu can kulağıyla ve empatiyle dinleyin, sadece dinleyin. Aklındakileri sizinle paylaşması için ona güven verin ve iyi bir dinleyici olun. Bırakın sizinle tüm endişesini, umutsuzluğunu, yaşadıklarını ve yaşama bakış açısını paylaşsın.
Sakın ona basit çözümler sunmayın ya da kendi bakış açınızı ona empoze etmeye çalışmayın. İntihar fikri olan kişilerin onlara fikir ya da öneri verecek birine değil, sadece onları yargılamadan dinleyecek birine ihtiyaçları olur.
Güven ilişkisini kurduktan sonra ısrarcı olmamaya özen göstererek yine empatik bir şekilde onları profesyonel yardım almaları konusunda cesaretlendirin ve umutlandırın. Gidebileceği uzmanların iletişim adreslerini siz edinin ve ona başvuru sürecinde destek olmaya çalışın.
Eğer her koşulda profesyonel yardımı reddediyor ve siz onun ciddi anlamda tehlikede olduğunu düşünüyorsanız Acil Servisi arayın.
4) Kime başvurmalı?
Bu konuyla ilgili uzman psikolog, psikiyatrist ya da acil servis görevlisine
Devlet hastaneleri psikiyatri bölümlerinden
Özel klinik ve muayehanelerden
Acil servislerden
İntiharı Önleme Derneği'nden (Ankara Üniversitesi Krize Müdahale Merkezi) ulaşabilirsiniz.